z oka

- okadzić ołtarz to burn incense at an altar

- musiał okazać celnikowi paszport he had to present a. to show his passport to a customs officer

- okazać komuś wdzięczność to express one’s gratitude to sb

- okazać komuś pogardę/przychylność to disregard/favour sb

- okazać komuś pomoc to be of help to sb

- okazać komuś zainteresowanie to show interest in sb

- film okazał się arcydziełem the film turned out to be a masterpiece

- okazać się miłym/uczciwym to show oneself as a nice/honest person

- okazał się człowiekiem godnym zaufania/głupcem he turned out to be trustworthy/a fool

- okazał się dobry/łagodny/szlachetny he turned out to be good/gentle/honourable

- to się jeszcze okaże it is yet to be seen

- okazało się, że nikt nic nie wie o tej sprawie as it turned out nobody knew anything about it

• visual sensitivity curve

• vitreous body

• vitreous humour

• emmetropia

• normal vision

• eye-tracked display

• miotic

• ametropia

* * *

pl. ocz- Nom. -y Gen. -u Ins. - ami l. - yma

1. ( narząd wzroku) eye, optic (arch.); piwne/brązowe/niebieskie oczy hazel/brown/blue eyes; podbite oko black eye, shiner, mouse; bystre oko sharp l. keen eye; mieć bystre oko be sharp l. keen eyed l. eyesighted; zaczerwienione oko reddish eye; kocie oczy ( na drodze) cat's eyes; kocie oko min. cat's eye; tygrysie oko min. tiger's eye; dno oka anat. eyegrounds, fundus of the eye; oko cyklonu meteor. bull's eye, the eye of the storm; sokole oko eagle eye; maślane oczy filmy eyes; wprawne oko practiced eye; w mgnieniu oka in a blink of an eye, in a twinkling, in a flash l. crack; na pierwszy rzut oka at first glance; coś widać na pierwszy rzut oka sth can be seen at first glance; bez zmrużenia oka without batting an eye; na moich oczach before l. under my eyes, in front of my very eyes; słabnąć l. niknąć w oczach ( o człowieku) be fading away, be wasting away; ale masz oko! good eye!; cieszący oko easy on the eye; cieszyć oko please the eye; klapki na oczach blinders, tunnel vision; klapki na oczy ( konia) blinders; Br. blinkers; w moich oczach to jest nic niewarte it's not worth a penny in my eyes l. to my mind; z zamkniętymi oczami with one's eyes closed; pożerać kogoś oczami devour sb with one's eyes; patrzeć na coś krzywym okiem frown upon sth, look askance at sth; być komuś solą w oku be a thorn in sb's side l. flesh, be the stone in sb's shoe; (szkolić się) pod okiem instruktora (train) under the supervision of the instructor; ciemno, choć oko wykol the night is inky black; rzucać się w oczy stick out a mile, stick out like a sore thumb; spędza mi to sen z oczu I can't get it out of my mind; czytam w twoich oczach, że... I can see l. read it in your eyes that...; dobrze ci z oczu patrzy you have a kind look in your eyes; iść, gdzie oczy poniosą go and never look back, walk and don't look back; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see; mieć oczy wokół głowy have eyes at the back of one's head; zrobiło mi się ciemno przed oczami I was seeing spots before my eyes; mam to na oku I'm keeping a (sharp) eye on it; mieć coś na oku (np. o pracy) set sights on sth; mam babcię ciągle przed oczyma I can still see grandma before my eyes; miej oczy i uszy otwarte! keep your eyes and ears open!; powiedzieć l. wygarnąć komuś prawdę w oczy tell sb the truth to his/her face, speak the truth to sb's face; wspominać kogoś/coś z łezką w oku think softly l. affectionately l. nostalgically about sb/sth, think about sb/sth with affection; mydlić komuś oczy pull the wool over sb's eyes, throw dust in sb's eyes; nawet nie mrugnął okiem he didn't flicker an eyelid; nie mogłem od niej oderwać oczu I couldn't take my eyes off her; nie mogę spojrzeć jej w oczy I can't look her in the eye/face; mieć oko na coś keep one's eyes open l. peeled l. skinned for sth; nie spuszczaj z oka dzieci keep your eye on the children, keep a close eye l. watch on the children; podbić komuś oko give sb a black eye l. a shiner; własnym oczom nie wierzę! I can't believe my eyes!; nie zmrużyłem oka I didn't sleep a wink; otworzyć szeroko oczy open one's eyes wide; widzieć kątem oka see sth out of the corner of one's eye; strzec kogoś/czegoś jak oka w głowie keep a close eye on sb/sth; rzut oka na coś glimpse at sth; kiedy ty wreszcie przejrzysz na oczy? when will you finally take the blinds off?; przewracać oczami turn up l. roll one's eyes; robić do kogoś perskie oko give sb the eye, give sb a glad eye, make eyes at sb; kłamać w żywe oczy lie through one's teeth, lie in one's throat; na piękne oczy on trust; w cztery oczy in private; rozmawiać z kimś w cztery oczy talk heart to heart to sb, talk eye to eye; rzuć na to okiem have l. take a look l. glance at it, please; cast an eye over it, please; gołym okiem with the naked eye; stanąć z kimś oko w oko stand face to face with sb, confront sb eyeball to eyeball; stracić kogoś z oczu lose sight of sb; spuścić oczy lower one's eyes, cast one's eyes down; spojrzeć prawdzie w oczy face the truth; wake up and smell the coffee; see things for what they really are; świecić oczami za kogoś blush for sb, take the rap; widzieć coś gołym okiem see sth with the naked eye; widzieć coś na własne oczy see sth with one's own eyes; widzieć coś oczami duszy see sth in one's mind's eyes; wpaść komuś w oko catch sb's fancy l. eye, take l. tickle l. catch sb's fancy; zamknąć oczy close one's eyes, breathe one's last; przymykać na coś oczy turn a blind eye to sth; zejdź mi z oczu! get out of my sight!; oczy mi się kleją I have heavy eyes l. eyelids; pi razy oko sth in the neighborhood of, more or less; pasuje to jak pięść do oka it's like a square peg in a round hole; oczy wychodzą mu na wierzch ( ze zdziwienia) his eyes popped out; oko ci zbieleje it'll leave you open-mouthed; kruk krukowi oka nie wykole crows don't pick crows' eyes; dog does not eat dog; oko za oko, ząb za ząb an eye for an eye and a tooth for a tooth; pańskie oko konia tuczy the eye of the master does more work than both his hands; prawda w oczy kole the greater the truth, the greater the libel; strach ma wielkie oczy fear has big eyes; czego oko nie widzi, tego sercu nie żal what the eye doesn't see, the heart doesn't grieve over; what the eye sees not, the heart craves not.

2. pl. oka Gen. ok (= coś jak oko) eye; ( w rosole) eye; pawie oko peacock's eye, ocellus, eyespot.

3. ( w sieci rybackiej) mesh.

4. żegl. ( wachta) watch, lookout.

5. żegl. ( pętla na linie) eye-splice, loop.

- błędne/bystre/zamglone/żywe oczy wild/sharp/hazy/lively eyes

- brązowe/piwne/szare/zielone oczy brown/hazel/grey/green eyes

- dwoje a. oboje oczu a pair of eyes

- głęboko osadzone oczy deep-set eyes

- podbite/podsinione oczy black-ringed/livid eyes

- przekrwione/skośne/wpadnięte/wyłupiaste/wypukłe oczy bloodshot/slanting/sunken/bulging/protruding eyes

- łzy napływają a. nabiegają komuś do oczu tears are welling up in sb’s eyes

- oczy komuś zachodzą łzami tears flow into sb’s eyes

- łzy zakręciły się komuś w oczach tears rolled in sb’s eyes

- męczyć a. wytężać a. wysilać oczy to strain one’s eyes

- mrużyć oczy to squint

- otwierać/zamykać oczy to open/to close one’s eyes

- skierować a. obrócić oczy na kogoś/na coś to direct one’s eyes at sb/sth

- wodzić za kimś/czymś oczami a. śledzić kogoś/coś oczami to follow sb/sth with one’s eyes

- tkanina w kolorowe oka polka-dot fabric

- oka na a. w rosole drops of fat in the broth

- stać na oku to bow watch

□ argusowe oczy książk. Argus-eyed look

- kocie oczy Techn. catseyes

- kocie oko Miner. cat’s eye

- magiczne oko Radio, Techn. magic eye

- oko cyklonu Meteo. eye of the storm, storm centre

- oko opatrzności Relig. (symbol opatrzności) the Eye of Providence

- pawie oko (wzór na piórach pawia) peacock’s eye

- tygrysie oko Miner. tiger(’s)-eye

- wole oczy Archit. (ornament) bullseye a. bull’s-eye ornament

- wole oko Archit. bullseye a. bull’s-eye window

■ sokole oko eagle eye

- o sarnich oczach doe-eyed

- szklane oczy (chorobliwe) glazed a. shiny eyes; (o tępym spojrzeniu) glassy a. glazed eyes

- świdrowate oczy przest. piercing eyes

- bez zmrużenia oka a. oczu without batting an eye(lid)

- być czyimś okiem i uchem to be sb’s eyes and ears

- być/pozostawać/uczyć się pod czyimś okiem to be under sb’s tutelage

- cieszyć a. nęcić a. przyciągać a. przykuwać a. rwać a. wabić oczy a. oko to please the eye

- rzucać się a. bić a. uderzać w oczy to be blatant

- dawać po oczach pot. to blind, to dazzle

- dla czyichś pięknych oczu a. na piękne oczy for sb’s pretty face

- dobrze/źle jemu/jej z oczu patrzy he/she has a kind/a forbidding look in his/her eyes

- dwoi a. troi się mu w oczach he sees double/triple

- iść a. pójść gdzie a. dokąd oczy poniosą a. zaprowadzą to go and never look back

- jak a. gdzie okiem sięgnąć a. oko sięga as far as the eye can see

- mieć ciemne plamy przed oczami to see spots before one’s eyes

- pociemniało mu a. zrobiło mu się ciemno przed oczami he saw spots before his eyes

- leźć a. włazić komuś w oczy pot. to nag sb pot., to get in sb’s way pot.

- mieć dobre a. bystre oko a. oczy (być spostrzegawczym) to have observant eyes; (mieć dobry wzrok) to have good a. sharp eyes

- mieć kocie oczy to have cat’s eyes

- mieć kogoś/coś na oku a. mieć oko na kogoś/coś to keep an eye a. a sharp eye on sb/sth

- mieć kogoś/coś przed oczami to have sb/sth before one’s (very) eyes

- stoją mi przed oczami I have them before my very eyes

- mieć oczy (szeroko) otwarte to keep one’s eyes open a. skinned, to keep one’s weather eye (on sth)

- mieni się mi/jemu/jej w oczach a. świat/wszystko mi/mu/jej mieni się w oczach I see/he sees/she sees spots

- mówić a. powiedzieć a. wygarnąć komuś coś prosto w oczy to say sth in sb’s face

- na czyichś oczach before a. in front of a. under sb’s (very) eyes

- na oko more or less

- napawać a. paść a. sycić oczy czymś a. widokiem czegoś/kogoś to feast one’s eyes on sth/sb

- nie móc oderwać oczu od kogoś/czegoś to have one’s eyes riveted to sb/sth

- nie śmieć spojrzeć komuś w oczy a. nie śmieć pokazać się komuś na oczy to not be able to look sb in their eyes a. face

- nie wiedzieć, gdzie oczy podziać a. schować książk. to not know where to look

- nie wierzyć a. nie dowierzać (swoim a. własnym) oczom to not believe one’s own eyes

- obserwować coś/patrzeć na coś kątem oka to watch/to see sth out of a. from the corner of one’s eye

- oczy się mu/jej kleją a. zamykają his/her eyelids are drooping

- oczy się mu/jej świecą a. śmieją do kogoś/czegoś his/her eyes shine a. are shining at sb/sth

- oczy wychodzą a. wyszły a. wyłażą a. wylazły mu/jej na wierzch a. z orbit (ze strachu) his/her eyes bulge(d) from his/her head a. sockets; (ze zdziwienia) his/her eyes pop(ped) out on stalks

- oczy zachodzą mu/jej mgłą a. mgła przysłania a. zasłania a. zasnuwa mu/jej oczy his/her eyes get hazy, his/her sight gets blurred

- oko mu/im zbieleje this will knock him/them out

- otworzyć oczy to wake

- otworzyć szeroko oczy a. zrobić duże a. wielkie oczy a. wybałuszyć a. wytrzeszczyć oczy to goggle

- patrzeć a. spoglądać a. zerkać spod a. kątem oka to look (at sth) out of a. from the corner of one’s eye

- pilnować a. strzec kogoś/czegoś jak oka w głowie a. jak źrenicy oka to guard sth with one’s life

- podnieść a. wznieść oczy to lift a. raise one’s eyes

- postawić oczy w słup to cast up one’s eyes in astonishment

- patrzeć krzywym a. złym okiem na kogoś/coś to frown (up)on sb/sth, to look askance at sb/sth

- przeszyć a. prześwidrować a. przewiercić kogoś oczami to look at sb piercingly

- przewracać oczami a. wywracać oczy a. oczami to roll one’s eyes

- robić (do kogoś) słodkie oczy pot. to cast a. to make sheep’s eyes (at sb)

- robić coś dla (ludzkiego) oka a. dla ludzkich oczu to keep up appearances

- zrobić a. puścić do kogoś (perskie) oko to wink at sb

- rozmawiać/spotkać się z kimś w cztery oczy to talk/to meet with sb face to face a. tête-à-tête

- skakać a. rzucać się komuś do oczu to fly at sb’s throat

- spojrzeć niebezpieczeństwu/prawdzie/śmierci (prosto) w oczy to face the danger/truth/death

- spotkać się a. stanąć a. znaleźć się z kimś/z czymś oko w oko to be eyeball to eyeball with sb/sth

- spuścić a. opuścić oczy to lower one’s eyes

- stracić kogoś/coś z oczu a. z oka to lose sight of sb

- strzelać oczami (rzucać wesołe spojrzenia) to cast happy glances; (lękliwie zerkać) to cast anxious glances

- szukać oczami kogoś/czegoś to look about for sb/sth

- ścigać a. gonić kogoś/coś oczami to follow sb with one’s eyes

- w czyichś oczach in sb’s eyes

- w oczach rapidly

- zmieniać się w oczach to change overnight

- urosnąć w oczach (dziecko) to shoot up

- w żywe oczy blatantly

- kłamać w żywe oczy to lie through one’s teeth, to tell brazen lies

- widoczny gołym okiem visible to the naked eye

- widzieć a. zobaczyć coś a. przekonać się o czymś na własne a. swoje oczy to see sth with one’s own eyes

- widzieć coś oczami a. oczyma duszy a. wyobraźni to see sth in one’s mind’s eye

- wisieć oczami na kimś/czymś to fix one’s eyes on sb/sth, to glue one’s eyes to sb/sth

- wpaść komuś w oko to catch one’s fancy; (zwrócić uwagę) to catch sb’s eye

- wykłuwać komuś oczy czymś to fling sth in sb’s face

- wypatrywać (sobie) za kimś/czymś oczy to look out for sb/sth

- z zamkniętymi a. zawiązanymi oczami (z łatwością) with one hand (tied) behind one’s back; (trafić gdzieś) with one’s eyes closed

- (po)za oczami behind sb’s back

- zamknąć oczy książk., euf. to pass away, to breathe one’s last (breath)

- zamykać a. przymykać a. (przy)mrużyć na coś oczy to turn a blind eye to sth

- zejść komuś z oczu to get out of sb’s sight

- zginąć a. zniknąć komuś z oczu to vanish from sb’s sight

- oko za oko, ząb za ząb an eye for an eye, a tooth for a tooth

- co z oczu, to z serca a. z myśli przysł. out of sight, out of mind

- czego oko nie widzi a. oczy nie widzą, tego sercu nie żal przysł. what the eye doesn’t see, the heart doesn’t grieve (over)

- pańskie oko konia tuczy przysł. the master’s eye makes the horse fat

- popie oczy, wilcze gardło, co zobaczy, to by żarło przysł. sb has eyes bigger than their stomach

( rzucenie) throw; (porcja, etap) batch; GEOM projection; TECH, ARCHIT projection, view

* * *

1. (= rzucenie) throw, cast, fling, hurl, toss; celny/niecelny rzut well-aimed/missed throw; o rzut kamieniem l. beretem a stone's throw away; rzut monetą ( przy losowaniu) toss-up; rzut kośćmi throw l. cast of dice; wynik rzutu ( kością) cast; rzut kulą kręglową bowl.

2. sport ( w nazwach konkurencji) rzut młotem the shot put; rzut dyskiem the discus; rzut oszczepem the javelin.

3. sport ( stałe elementy gier zespołowych) piłka nożna, rugby kick; koszykówka throw; rzut karny penalty kick; rzut rożny corner kick; rzut wolny piłka nożna free kick; koszykówka free throw.

4. judo, zapasy (= sposób przewrócenia przeciwnika) throw; rzut na łopatki pin; rzut na matę ( z pozycji stojącej) takedown.

5. (= energiczny ruch) rzut głową toss of the head; rzut oka glance; rzut oka na coś przen. bird's-eye view of sth; na pierwszy rzut oka (= na podstawie pierszego wrażenia) at first glance; at first blush; zobaczyć na pierwszy rzut oka, że... see at a (single) glance that...; ocenić sytuację jednym rzutem oka take in the scene at a glance.

6. (= etap, kolejna partia) stage, instalment.

7. (= kolejna wersja dzieła) version.

8. wojsk. (= część ugrupowania bojowego) echelon.

9. mat., kartogr. (= odwzorowanie) projection; rzut Merkatora geogr. Mercator's projection; rzut ortogonalny mat. orthogonal projection.

10. bud., techn. plan, view, projection; rzut parteru ground plan; rzut poziomy/pionowy floor/vertical projection.

1) Anat eye

2) (zmysł) (eye)sight

1) (cyklonu) eye

2) (w sieci) mesh

3) (w rosole), drops of fat in a broth

* * *

squint; powiedzieć coś z przymrużeniem oka say sth with tongue in cheek; traktować coś z przymrużeniem oka take sth with a pinch l. grain of salt.

* * *

1. ( oka) pupil; zwężenie źrenicy pat. miosis; strzec kogoś/czegoś jak źrenicy oka guard sb/sth like the apple of one's eye.

2. pl. lit. (= oczy, tęczówki) eyes; błękitne źrenice blue eyes.

- rzut kostką a roll a. throw of the dice

- rzut monetą a toss-up

- celny/niecelny rzut an accurate/a wide throw

- rzut był celny the throw was on target

- o a. na rzut kamieniem a. beretem od czegoś pot. a stone’s throw from somewhere, within spitting distance of sth

- rzut karny/wolny/rożny a penalty/free/corner kick

- wykonać rzut karny/wolny/rożny to take a penalty/free/corner kick

- podyktować rzut karny/wolny/rożny to award a penalty/free/corner kick

- rzuty osobiste free throws

- rzut młotem/dyskiem/oszczepem the hammer/the discus/the javelin

- mistrz świata w rzucie młotem/dyskiem/oszczepem the world hammer/discus/javelin champion

- wykonać rzut do przodu to make a lunge forward

- dopaść do czegoś jednym rzutem to get somewhere in one leap

- rzut na taśmę przen. a last-minute attempt

- wygrać rzutem na taśmę Sport., przen. to win by inches

- rzut przez bark/biodro a shoulder/hip throw

- robić coś w dwóch/trzech rzutach to do sth in two/three stages

- pierwszy rzut ochotników the first group of volunteers

- pierwszy/drugi rzut natarcia Wojsk. the first/second attack

- zrobić coś w pierwszym/kolejnym rzucie to do sth first/at a later stage

- pierwszy/drugi rzut choroby the first/second phase of the disease

- rzut na płaszczyznę the projection onto a plane

- rzut pionowy budynku an elevation of a building

- rzut poziomy budynku a plan of a building

- dwa rzuty rocznie two litters a year

■ rzut oka glance

- wystarczył jeden rzut oka, żeby… one glance was enough to…

- na pierwszy rzut oka at first glance

( w jajku) (egg)white; CHEM, BIO protein; ( oka) white

* * *

Gen.pl. - łek

1. ( część jajka) white of an egg.

2. ( część oka) white of an eye; łypać, przewracać białkami to show the whites of one's eyes.

3. biochem. protein.

■ biały kruk rare book

- kruk krukowi oka nie wykole przysł. dog does not eat dog przysł.

* * *

* * *

orn. raven ( Corvus corax); kruk krukowi oka nie wykole przen. crows don't pick crows' eyes; dog does not eat dog; biały kruk przen. rarity, rara avis.

pl. -cy l. - owie przen. uj. (= czarnowidz) prophet of doom.

* * *

1. (= mrugnięcie) blink, wink; w mgnieniu oka in the twinkling of an eye.

2. (= chwila) instant, moment.

decl like adj

* * *

1. first; pierwsza rocznica first anniversary; pierwsza klasa szkoln. first grade; zwł. Br. first form; pierwszy raz first time; pierwsze piętro second floor; Br. first floor; pierwszy września the first of September; pierwsza wojna światowa hist. World War One, the First World War; pierwsza pomoc first aid; pierwsze śniadanie breakfast; forma w pierwszej osobie liczby pojedynczej gram. first person singular; pisać w pierwszej osobie write in the first person; równanie pierwszego stopnia mat. linear equation; pierwszy oficer żegl. first mate, first officer; Pierwsza Dama polit. First Lady; pierwsze skrzypce muz. first violin; pierwszy bieg mot. first gear; stawiać pierwsze kroki take one's l. the first steps; zrobić pierwszy krok make the first move; pierwszy lepszy l. z brzegu any (old) one, whichever, random; na pierwszy rzut oka at first glance, on the face of it; w pierwszej chwili at first, in the first moment; z pierwszej ręki firsthand; relacja z pierwszej ręki inside story; po pierwsze firstly, first of all, first and foremost; grać pierwsze skrzypce play the first fiddle; posłać kogoś na pierwszy ogień send sb to the frontline; miłość od pierwszego wejrzenia love at first sight; pierwsze wrażenie first impression; ciekawość – pierwszy stopień do piekła curiosity killed the cat; kto pierwszy, ten lepszy first come, first served; pierwsze koty za płoty the first try doesn't count, the first attempt is just for practice.

2. (= taki, przed którym nie było innych podobnych) first, fresh, new; nie pierwszej młodości past one's prime, well on in years; nie pierwszej czystości soiled; przełamać pierwsze lody break the ice; zaspokoić pierwszy głód take the edge off one's appetite; pani pierwsza! after you!

3. (= zasadniczy, główny) main, chief, primary, principal; pierwszy plan film foreground; artykuły pierwszej potrzeby necessities; liczba pierwsza mat. prime number; wysuwać coś na pierwszy plan put sth first.

4. (= najlepszy) top, finest, first-rate; wagon pierwszej klasy kol. first-class car; zająć pierwsze miejsce zwł. sport come in first, be the first; pierwsza liga sport first league; lody – pierwsza klasa! pot. delicious ice-cream!; pierwsza nagroda first prize.

first ( day of a month); umówić się z kimś na pierwszego czerwca arrange a meeting with sb on the first of June; skończyć pracę do pierwszego finish work by the first.

* * *

(osoba, dzień) nice; (dzień, sytuacja) pleasant; (= zadowalający) (np. maniery, zachowanie) agreeable; łączyć przyjemne z pożytecznym combine business with pleasure; przyjemny dla oka/ucha pleasing to the eye/ear.